Bir Tekne Planının İçerdikleri?

[vlkanaydin]

BİR PLANIN İÇERDİKLERİ

Bir tekne planı şunları içermelidir: Endaze (ing: line) paftaları ve ofset tablosu. İnşa (ing: construction) paftaları. Yerleşim (ing: accomadation) paftaları. Yelkenliyse direk ve donanım paftaları.
Her pafta kendi alanına ait bilgileri içerir. Çizimler her zaman ölçeklidir. Genel görünüm için büyük ölçekler kullanılırken, özellikli alanların detaylı gösterilmesi gerektikçe ölçek de küçülür. Kolaylıkla anlaşılacaktır ki ölçeği olmayan bir planın hiçbir teknik değeri olamaz. Ölçeksiz çizimlere de plan değil eskiz denebilir ancak. Biz de bir planı yorumlamaya önce ölçeğine bakarak başlarız.
İnşa planlarında 1/15 ve detaylarda 1/5 ölçek tercih edilmiş. Ölçek konusunu kapamadan önce emperyal sistemdeki ölçek yaklaşımını da kısaca gözden geçirelim.
Emperyal sistem, oranlarını parmak (ing: inch) ve ayak (ing: foot) oranı üzerinden kurar.
Örneğin:
1in = 8ft (1 in = 2,54 cm ve 8 feet = 243,84 cm) 1/96 oranına eşittir. Ya da, 1:2 emperyal ölçek, aynı hesapla 1/24 oranına karşılık gelir.

a)ENDAZE PAFTALARI VE OFSET TABLOSU
Plan takımı içinde en kafa karıştırıcı paftalardır ancak yapılacak teknenin gerçekte ne olduğunu anlatırlar. Örnek olarak aşağıya bir endaze çizimi koyacağım. Güncel endaze çizimleri planın can alıcı bölümü olduğu için belli bir oranda gizliliğe ve telife tabidir ya da olmalıdır. Örnek olarak koyduğum endaze planı bir klasik teknenin değiştirilmiş planıdır, gerçek bir tekneye referans değildir.



Endaze planının temel elemanları, su hattına (ing: water line - wl) paralel kesitler ve orta hatta (ing : center line - cl)  paralel kesitler ve sabit aralıklarla enine kesitlerdir (ing: station - st). İlkine wl kesitleri ikincisine batok (ing: buttock) kesitleri üçüncüsüne st. deriz. Bu kesitleri üç boyuttan ayrı ayrı çizdiğimizde temel endaze planını elde etmiş oluruz.

b)WL KESİTLERİ
Gerçek su hattına (LWL) paralel ve ondan sabit uzaklıktaki kesitlerdir.



Su hattı kesitleri, gerçek su altından ve üstünden geçecektir. Üstten geçen kesitler bordanın biçimi, alttan geçen kesitler ise su altı biçimi hakkında fikir verir. Bazı planlar, su altında kalan bölümü daha sık kesitlerle vermeyi tercih edebilir. Ölçüler değişse de amaç aynıdır: teknenin biçimini anlatmaya çalışmak.
?Su hattı kesitleri? terimi, su hattı biçiminin bu kesitlerden anlaşılması gerektiği gibi bir izlenim uyandırsa da gerçekte, diğer iki boyutta da çizilmiş olan kesitlerle birlikte anlamı olacaktır. Oysa bu kesitlerin 0? noktasını oluşturan LWL hattının ayrıca bir ölçüm değeri vardır. Bir önceki bölümde ele alınabilecek olan parametrelerden, teknenin su üzerindeki iz düşümünün alanı, LWL çizimi üzerinden hesaplanır. (Bunun yelken alanıyla oranlanması bize, stabilite hakkında fikir veren bir sayı verir).

c)BATOK KESİTLERİ
Orta hattın sağında ve solunda ona paralel çizilmiş eşit aralıklı kesitlerdir.



Uzunlamasına düzlemde, WL kesitlerine dik kesitlerdir. WL ve batok kesitlerine teknenin başından veya kıçından baktığımız zaman basit bir karolajla karşılaşırız.

d)İSTASYONLAR
Teknenin enine düzlemine dik eşit aralıklı kesitlerdir.



Baş bodoslamanın en ucu 0 noktası olarak kabul edilerek, arkaya doğru, 1, 2, 3, vs. devam eder. Pek çok planda baş ve kıç formunu daha iyi tarif edebilmek için başa ve kıça yaklaştıkça ara kesitler de eklenir. O, ¼, ½, ¾, 1, 11/2, 2, 3, 4, ??.. 12, 121/2, 13, 131/2, Tr (kıçayna ing: transom) gibi. Şu da belki belirtilmeli, klasik Alman sisteminde numaralama kıç aynadan baş bodoslamaya göre yapılır.
Şimdi her istasyonda elde edilen kesite karşıdan baktığımızda yine batokların ve wl kesitlerinin oluşturduğu karolajı görürüz. Her istasyon için bu karolajın oluşturduğu biçimin sayısal tarifi teknenin biçiminin sayısal tarifidir.

e)OFSET TABLOSU
Yukarıda anlatılan sayısal tarife ofset tablosu denir.


Temelde, her istasyon için batokların LWL den yüksekliği (su altında ise negatif ?-? değerli olur) ve wl kesitlerinin merkez hatta (CL) göre genişliği bir tablo halinde oluşturulur.
İnşayı kolaylaştırmak için bu tabloya başka kritik noktaların da sayısal değerleri eklenir. Şiyar hattı, güverte hattı, aşoz hattı, bodoslamanın ve kıçaynanın özel biçimi ve çeneli tekneyse çenenin konumu çizimlerde ve ofset tablosunda belirtilir.
Ölçüler metrik sistemde genellikle milimetre olarak verilir. Emperyal sistemde üç farklı sayıyla ifade edilir: 2. 6. 4. gibi. Birinci sayı ayak, ikinci sayı parmak üçüncüsü ise 1/8 parmak değeridir. Küçük teknelerin çizimlerinde daha da hassasiyet istenirse, bu üç sayının sonuna konan +  işareti eklenecek 1/16 parmaklık ölçüyü tarif eder.
Hiç unutulmaması gereken, bu ölçülerin her zaman planda ve ofset tablosunda dıştan dışa veriliyor olduğudur.
Konstrüksiyon oluşturulurken kaplama kalınlığı ve gerekli diğer kalınlıklar düşülmelidir.


Cem Hizlan'in Yazıdır.Didi 40 CR 'MOJO'