Yaptığımız Teknemizde Elektrik Tesisatı?

[vlkanaydin]

Günümüzde gayet basitçe de olsa, kamaralı tekneler içinde elektrik sistemi olmayan tekne kalmamıştır. Motor elektriği, seyir ve iç aydınlatmalar, sintine pompaları, su pompası veya hidrofor, telsiz veya müzik sistemi, soğutucular ve çeşitli seyir cihazları için gerekli elektrik donanımlarını hazırlamak gereklidir. Çoğunlukla ufak dıştan takma motorlar bile marşlı olabilmekte bu nedenle bir aküye ve elektrik sistemine gerek duydukları gibi, bu sistemi besleyecek kadar elektrik de üretebilmektedirler.
Büyücenek teknelerde ise önemli mertebede elektrik tesisatı bulunmaktadır.

Teknelerde Kullanılan Aküler

Teknelerde çeşitli tiplerde aküler kullanılır. Araçlarımızdan bildiğimiz Starter aküler motorlarımızın elektrik devresi için, stasyoner tabir edilen aküler ise teknedeki elektrikli cihazların beslenmesinde kullanılır.Ayrıca teknelerde pahalı olmalarına rağmen marin tipi jelli akülerin kullanımıda birhayli fazladır.
Özellikle, kullanılmayan akülerin kendi kendilerine kapasite kaybına uğradıkları, yani boşaldıkları bilinmelidir. Bu nedenle teknelerde karadan elektrik alma olanağı varsa bir akü şarj cihazı veya güneş paneli ya da rüzgar jeneratörü bulundurmak faydalı olacaktır.
Teknelerde mümkün olduğunca asit akıtmayan türde aküler kullanmamız gerekir.
Akü veya akü grubunun teknelerde derince yerleştirilmesi tekne dengesi bakımından faydalı da olsa, akülerin tekne su aldığında derhal ıslanarak devre dışı kalacakları ve bu nedenle örneğin sintine pompasının çalıştırılmasını olanaksız kılacak kadar sintine yakınına konmaması, mümkünse özel su geçirmez akü kutuları içinde muhafaza edilmeleri, kolay şarj edilebilmeleri açısından motora yakın yerleştirilmeleri ve şarj olmakta olan bir akünün aşırı yüklenme halinde çok patlayıcı gazlar çıkaracağı bilinerek, havalandırması olan bir bölmede bulunmaları gerekir.

Tesisat ve Kablo Hattı

Teknelerde kablo kanalları veya kablo hortumları kullanıldığında otomotiv sektörünün kullandığı cinsten kabloların kullanıldığına rastlanılmaktadır. Ancak herhangi bir sertifikalanma gereği olmayan küçük teknelerde bile ve özellikle ahşap teknelerde emniyet açısından normlara uygun marin tip elektrik kabloları kullanılmalıdır.
Teknelerde daima dağıtım panosundan tüketici konumundaki cihaza kadar, 12 V?luk zayıf akım nedeniyle, kablolarda önemli kayıplar olacağı göz önüne alınarak, kullanılacak kablolar yeterli kesitlerde seçilmelidir.
Kablo kesit seçiminde daima pano ile elektrikli cihaz arasındaki mesafe gidiş-dönüş olarak iki kat hesaplanmalı ve gereken akım şiddetlerine göre bu iş için hazırlanmış diyagramlardan yeterli kablo kesitleri seçilmelidir. Tekne kablolarının bağlantıları daima kablo pabuçları ile yapılmalı, teknede sarsıntıdan dolayı kırılma riski olduğundan, lehim bağlantıları yapılmamalıdır. Düşük kesitli kablolar akım kayıplarına neden olacakları gibi aşırı ısınarak teknede yangın tehlikesi de yaratabilirler.

Teknenin tüm elektrik tesisatında üzeri iki kat izolasyon kaplı, içinde çoklu tel bulunan kalay kaplı bakırdan yapılmış satndart marin kablokullanılmalıdır. Elektrik tüketen araca gücn tam gitmesi için kablo çapı yeterince kalın olmalıdır. İnce kablolar elektrik akımına hem daha fazla direnç göstererek voltajın düşmesine, dolayısıyla da aracın arızalanmasına, hem de aşırı ısınma sonucu elektrik kontaklarına yol açarlar. Kabloların geçeceği yolların sıcaktan, deniz suyundan ve yağdan uzak olacak şekilde planlanması şarttır. Bu iş için yapılmış kablo kanallarının kullanılması yerinde olur. Kablo bağlantılarında gene deniz araçlarında kullanılmak üzere imal edilmiş olan kalay kaplı marin tipi soketlerin kullanılması tavsiye edilir. Zaman zaman özellikle kablo bağlantı noktaları ve pano bağlantılarını kontrol etmek yerinde olur. Herhangi bir paslanma, çürüme ve küflenme görülürse bu soketler bir an önce değiştirilmelidir. Kablo eklemek amacıyla iki kabloyu bir arada bükmek yanlıştır, bu amaçla üretilen terminal bağlantılarını kullanmalısınız. Özellikle akü kutup başları temiz tutulmalı, zaman zaman sıcak su ve ince zımparayla temizlenmelidir. Kutup başları ve kablo bağlantı noktalarının vazelinlenmesi de korozyona karşı bir önlem olabilir.

Elektrik Yönetim-Kumanda Panosu
Yine teknenin ölçülerine göre, basit bir kumanda tablosu hazır alınmış; seyir fenerleri, iç aydınlatma ve sintine pompasını çalıştıran, telli cam sigortalı veya otomatik sigortalı ve açık olan devreyi bir ışıklı ikazla gösteren şalterlerden oluşur. Daha büyücenek teknelerde panolar kullanım alanlarına göre (seyir lambaları, servis ve elektronik ) gruplandırılmış kumanda şalterleri ve sigortaları barındırır.10-11 metre civarı teknelerde genelde ikiye bölünmüş, bir bölümü 220 V değişken akım devrelerine, diğeri teknenin 12 V düz akım elektrik tesisatina kumanda eden ve seyir ışıklarının devrede olup olmadığını gösteren ledlerle donatılmış bir tekne çizimi bulunan panolar kullanılır. Kumanda panolarında daima boş bir iki yedek anahtar ve sigorta bulunmalıdır. Ayrıca bir voltmeter ve bir ampermetre de pano üzerinde yer aldıkları takdirde akünün durumu ve akım sarfiyatı konusunda bilgi sağlayabilirler.

Eğer elektrik konusunda mesleki deneyimlerimiz yoksa ve bilgilerimiz yeterli değilse elektrik işlerimizin daima profesyonel,bu işin ehli olan kişilere yaptırılmasında fayda vardır.Elektrik teknemizdeki herşeydir bir nevi teknemizin kanı canıdır.Bu yüzden bu önemli işlemi daima en kaliteli ve bu işi bilen kişilere yaptırmamızda fayda vardır.