Denizrehberim Forumu
Kendi Tekneni Kendin Yap => 3D Marin => Konuyu başlatan: sessizsakin - Haziran 06, 2021, 10:49:32 ÖS
-
Selam arkadaslar. Forumun temasiyla cok alakasi olmasa da elimizdeki printerlar ayni diye buradan sorayim dedim.
Ozellikle petg basarken 225 - 235 derece araliginda ayarliyorum nozzle sicakligini. Mesela 235 ayarladigimda nozzle sicakligi 225 - 245 dereceler arasinda surekli geziyor. Belli bir miktar dalgalanma kabulum ama sanki 20 derece aralik cok fazla gibi. Hani 230-240 arasi degisse uygun diyecegim. Bunun bir ayari filan var mi? Makine ayarlarinda PID ayarlari var ama emin olamadigim icin kurcalamak istemedim.
Bileniniz var mi acaba durumu?
(https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPhmLhi6U7zc_8ZTXi4HpL2Q510Nous_8otW97km9irZTupOpv_QeeNGsHlV_-JkEHVrLp0U4akhVK8u5Ug9UA8kgGw9A7NTAK78JoV-MsD97NviQReS6qGoxHlo8ZhKjTnpLPILorA0EFkknWVfdY=w838-h607-s-no-gm?authuser=0)
-
Terimleri tam bildiğimi söyleyemem.Ne olduğunu biliyorum ama nasıl açıklayacağımı bilmiyorum :on
Hotend'e bağlı ya termistör yada ısıtıcı fişek denilen bir zımbırtı var. Hotend sıcaklığını algılayıp ona göre derece ayarlıyor. O bozulmuştur. Aliexpresste 1-2 dolar civarı birşey. Hotend'e alttan bakınca ufak bir yuvarlak farklı yapı. Bir kablo ile hotende geliyor.
Sıcaklığı doğru ölçemediği için sürekli dalgalanıyor. Dediğim gibi terimler yanlış olabilir çünkü tam hakim değilim. Bu sorun çerçevesinde araştırma yapılırsa doğru sonuca ulaşılır. <>
-
Tesekkurler bilgi icin. Termistoru degistirenler genelde duzensiz ve daha yuksek isi farklarindan bahsetmis hep. Yani 30 - 40 derecelere variyormus. Bendeki aralik sabit ve duzenli olunca termistoru suclamamistim. Bende yedek var termistor. Bi deneyim bakalim belki ise yarar.
-
Farklı üreticilerin ürünü farklı davranış gösterebiliyor. Ama aynı ürün de çeşitli nedenlerle zamanla farklı davranış gösterebiliyor.
Benimki son zamanlarında, tablaya iyi yapışmamış bir parçayı alıp evire çevire yoğurmuş ve bir güzel çiğnemişti. Bunun sonucunda o termiistörün etrafı bol miktarda plastik kaplanmıştı. Doğal olarak ölçüm doğru olmuyor. Ona bağlı olarak da ısıtma doğru olmuyor.
Kurulu sşstemde PID yok bildiğim. Ben kendim eklemiştşm. Bir test sürüşü yapıyorsun. P I D katsayılarını buluyor. Onu konfig dosyasına yazıyorsun. O değerlere göre daha hassas kontrol yapıyor. Ama ben pek bir fark görmedim.
Tam takım ısıtıcı (fişek dedikleri) ve termistörü değiştirdim. Onun daşgalanma aralığı çok daha genişti.
Tabii kaliteyi çok etkiliyor. Ben de zaten CNCye çevirmek için bahane arıyordum. Buldum...
-
Mesela Pla basarken isiyi genelde 190 - 200 derece arasinda tutuyorum. en fazla 3 - 4 derece dalgalanma oluyor.
Ancak Pet-g basarken 225 ve ustu derecelere ayarlamam gerekiyor. Bu durumda dalgalanma miktari + - 10 dereceyi buluyor.
Benim termistor bozuk degil diye dusunuyorum.
Cunku dalgalanma son defece kararli. Ornegin, pet-g icin su anki filamentim genelde en iyi 233 derecede performans gosteriyor. 233'e ayarladigimda da dalgalanma sabit bir sekilde 227 ile 241 derece arasinda oluyor. Yani Nozzle once 241'e cikiyor. Sonra 227'ye kadar soguyor. Sonra tekrar 241'e kadar isiniyor. Bu degerler butun print boyunca sabit kaliyor. Bu da bana yazilimin belirli bir oranda isinin yukselene kadar bekledigini anlatiyor. Eger okuma hatasi olsa daha rastgele dalgalanmalar gormem gerekirdi diye dusunuyorum.
Bi ara termistor almistim bir avuc kadar. Ancak degistirmeye useniyorum. Butun kafayi dagitmak lazim onun icin.
Makinenin settings kisminda, isi bolumunde extruder ayarlarinda PID degerleri mevcut direk. PID'in mantigini biliyorum ama daha once hic ihtiyacim olmadi. Birkac anlatim yazisina baktim ama ilk bakista pek kafam da basmadi.
Neticede, bu haliyle de uygun baski veriyor pet-g ile. Ama daha hassas olsa daha isabetli printlerim olur diye dusunuyorum tabi.
Bu yaz denizle alakali bazi calismalar dusunuyorum. Denize sokacagim zimbirtilar da daha isabetli ve beklendigi gibi basilsa daha iyi olur derdindeyim.
En iyisi PID konusuna dalip olayi yazilimda cozmek sanirim.
-
Okulda PID okumuş olmanız lazım. Kontrol konusunda en popüler en yaygın olanı PID'dir, çünkü tüm "olasılıkları" kapsar.
I, yani Integral geçmişe bakar, ona göre karar verir. D yani derivative değişime bakar yani geleceği tahmin eder ona göre karar verir. P yani proportion yani (şu anki) oranlara yani direk katsayıya bakar çarpar böler karar verir.
PID üçünü de kapsadığı için en doğru tahmini yapması beklenir. Ama (konu ve duruma göre farklılık göstermekle birlikte) genelde en ağır basan katsayı P oluyor. Diğerleri de polynomun ninci derecesinin katkısı gibi oluyor. I daha "yatıştırıcı", D de daha çok dengeyi bozan(yani arttıkça durumu unstable yapan) kişi durumunda.
Hazır PID yazılımları çok. Alıp uyarlayabilmen lazım.
-
Okulda PID okumuş olmanız lazım.
Ben endustri meslek lisesi sihhi tesisat bolumu mezunuyum. Universiteye gitmedim. Elektronik bilgim kendi cabamla ogrendigim seyler. Hic pid uygulama mecburiyetim olmayinca hic ogrenmedim o konuyu.
Neticede makinedeki hali hazirdaki P, I ve D degerlerini kaydedip bu versigin bilgilere gore bir kurcalayayim. Dalgalanmayi 5 dereceye dusursem bana yeter.
-
Benim aklımda Mekantronikçi olduğun kalmış nereden geldiyse. Diploma önemli değil. O bilgi deneyim ve donanıma fazlasıyla sahipsin. Diploması olanların yarıdan fazlasını da cebinden çıkarırsın.
Kontrol konusunda tabii en kolayı Proportional Kontrol. Yani hedeflenen sıcaklık ile ölçülen sıcaklık arasındaki fark (error == hata deniyor) ile doğrusal orantılı bir ısıtma / soğutma sağlamak.
Yani sıcaklık 10 derece düşükse, atıyorum, bin wattlık ısıtıcıya 2 saniye (galiba) 24 v veriyor. 5 derece düşükse 1 saniye gibi. Fazla ise de fanı şu kadar süre ve şu hızda çalıştırıyor.
Ama benim gözlemim kontrol algoritmasından çok kontrol işeminde sorun var. Sanırım işlemci çok güçlü değil. O nedenle vaktinin çoğunu kafanın x y z yolunu hesaplamak izlemekle yani extruder dahil motorları kontrol etmekle harcıyor. sıcaklık kontrolu için ölçme ve hesaplamaya çok zaman harcamıyor. o işi çok sık yapmıyor. Bırakıyor ısınsın. bırakıyor soğusun. Değişime göre değişken olabilmesi için kontrolun daha sık ölçüm ve müdahele gerekli. Ama bunu kayıp işlemci gücü görüp sık işlem yapmıyor. sonuçta dalgalanma çok oluyor.
Dikkat ediyorsan ısınmaya başladığında, hedef sıcaklığa gelindiği halde kafa harekete geçmiyor. ısınma devam ediyor. overshoot ediyor. yani çok ısınmış oluyor. soğutma başlıyor. bu sefer hedef sıcaklığın altına düşüyor. kafa hala bekliyor. tekrar ısıyor. ondan sonra başlıyor.
Bunun filamenti uzun bir ön ısıtma ile "kurutma" gibi amacı olabilir belki ama, aynı davranış daha sonra da devam ediyor. Açıkçası ben şaşırıyorum bu ne yapıyor diye. Ancak dediğim şekilde açıklayabiliyorum.
-
Dikkat ediyorsan ısınmaya başladığında, hedef sıcaklığa gelindiği halde kafa harekete geçmiyor. ısınma devam ediyor. overshoot ediyor. yani çok ısınmış oluyor. soğutma başlıyor. bu sefer hedef sıcaklığın altına düşüyor. kafa hala bekliyor. tekrar ısıyor. ondan sonra başlıyor.
Bunun filamenti uzun bir ön ısıtma ile "kurutma" gibi amacı olabilir belki ama, aynı davranış daha sonra da devam ediyor. Açıkçası ben şaşırıyorum bu ne yapıyor diye. Ancak dediğim şekilde açıklayabiliyorum.
Evet. Hele Nozzle sicakligini 230 derece uzerinde ayarladin mi baslamasi bazen 10 dk yi bulabiliyor. Baslarda gicik olmustum.
Sonra soyle bir yontem gelistirdim. Print'in dosyalarini hazirlarken aciyorum printer'i. Onden nozzle ve hotbed sicakligini ayarliyorum. O isinmaya basliyor. iki unite de baski sicakligina ulasinca veriyorum print'i %90 direk basliyor. Direk baslamadigi zaman print sirasainda ayarlara girip nozzle veya hotbed sicakligini 5 derece dusur yukselt yapiyorum. Aninda basliyor. Islem sirasinda da 10 dk beklemesiyle benim uydurma yontemim arasinda bir fark gormedim. nozzle dalgalanmasi veya baski kalitesi ayni. Sanirim dalgalanmayi baslangicta onemsiyor ama print sirasinda daha toleransli davraniyor.
Neticede piyasadaki en uygun printerlardan birisi. Bence fiyatina gore iyi is cikariyor. Ben o sebepten memnunum. 500 euro vermis olsam moralimi bozardi :D.
Makinanin kendi lcd'sinde bulunan PID degerlerini kurcalayip bazi denemeler yapicam. Sonuclari paylasirim.
-
Ama benim gözlemim kontrol algoritmasından çok kontrol işeminde sorun var. Sanırım işlemci çok güçlü değil. O nedenle vaktinin çoğunu kafanın x y z yolunu hesaplamak izlemekle yani extruder dahil motorları kontrol etmekle harcıyor.
Ben daha once STM32 ciplerle calismistim. Bu makinenin MCU su STM32F103VET6. 72mhz ve 32bit. 8bit 16mhz arduino, grbl yazilimiyla gayet yeterli ve yumusak 3 eksen kontrol yapiyor. Bu Mcu g-code'u arduino'dan daha yavas isliyor olamaz. MCU 5 eksen icin tasarlanmis. 3 yon + 2 extruder. Bu mcu 20mhz ve 32bit ile 5 eksen hareket kontrolunu cok rahat yapabilmeli.
Islemcinin yetisemiyor oldugunu cok dusunmuyorum. Ancak umursamiyor olmasi muhtemel ://
-
İşlemciyi tanımıyorum.
Evet ben de Arduino ile 3 motor kontrolunda sorun yaşamadım. Şimdi de 2 motor ve wifi remote control yapacağım. Sorun beklemiyorum.
Bu ısıtıcı olayında belki iş biraz daha karışık olabilir.
Evet hedef sıcaklık sabit, bir ısıtıcımız ve ölçüm aletimiz var tamam. Ancak verilen ısı enerjisi çok çabuk bir şekilde, erimiş plastik olarak nozzle'dan ayrılıyor. Yani nozzleın soğuması değil, ısı kütle olarak oradan ayrııyor. Yani bir bakma ısıtma hep baştan başlıyor. Normal PID tepkisi de başta yüksek bir ısıtma, overshoot, undershoot olur, ama sonra bu uç değerler sönümlenir ve kararlı sabit bir değerde kalınır. Ama ısı çok çabuk terkettiği için ortamı (yani biz aslında nozzleı değil, plastiği ısıtıyoruz) geride pek birşey kalmıyor. O zaman baştaki gib çok sıcak çok soğuk döngüsü devam ediyor. Aslında iyi tune edilmiş bir P veya PD (bence I'nın çok anlamı yok, gelecek çok değişken) bu işi çözebilmeli.
Hatta bu iş extruder ile birlkte planlanmalı. Yani extruder ne zaman ne kadar plastik çekeceğini biliyor. Isıyı ona göre hesaplayıp zamanından önce ısıtmaya başlamalı. Yani ezbere kontrol değil, beklenen, hatta bilinen geleceğe göre kontrol yapması gerekir..
-
Dedim tekme tokat dalayim PID'e.
Daha once acikladigin P, I ve D fonksiyonlarini goz onunde bulundurarak Basta sadece P ile oynamaya karar verdim.
Makinenin kendi lcd'si ile ulasilan ayarlarda nozzle PID ayarlarindan P degeri 22.2 idi. Ben Sansimi deneyip bunu 15 yaptim.
Onceden 233 derece ayarlardigim 227 ila 241 derece arasinda dalgalaniyordu. Simdi 230 ile 238 derece arasinda dalgalaniyor. Bu benim icin kabul edilebilir seviye.
Soylediklerine katiliyorum. Hali hazirda gelecekte ne olacagi belli iken, kursun gecirmez bir isi kontrolu yapilabilir. Ama zaten sanirim yapanlar da var. Yani Endustriyel Filament printerlari var. Eminim onlar bu olaylari yapiyordur. Sadece bizim aletler en ucuz printerlar :gk Kaynak kodu opensource gerci ama sonuca belli ki bu konulara cok derinlemesine inilmemis henuz.
Plastik aninda nozzle'u terketse de, terkeden plastik miktari cok az. Neticede Aluminyum blok, paslanmaz filament kanali, pirinc nozzle, bunlar da bir nevi Isi bataryasi gibi. Isitici fisek bunlari isittiginda, bir miktar isi bunlarda depolaniyor neticede. Bu sebeplerden su anki isi dalgalanmasi benim isimi gorur. Yardimin icin tesekkur ederim :)
-
Birşey değil, işe yaradıysa ne mutlu bana. Kolay gelsin.
-
P degeri 15 ile 7 saatlik baski yeni bitti. Kabaca her yarim saatte bir kontrol ettim dalgalanma 230 ile 238 derece arasinda oldu hep.
Baski kalitesi de gozle gorulur sekilde artti. Onceki butun petg baskilarimda illaki bir miktar petg nozzle da toplanip sonra sacma sapan bir yerde model uzerine yapisarak rahatsiz edici kalintilar birakiyordu. Bu modelde 7 saat boyunca nozzle etrafinda birikme veya model uzerinde onemli stringing problemleri olusmadi. Yuzey kalitesi de artti.
Hic abs basmadim, ancak abs isi degisimlerine karsi daha hassas oldugundan muhtemelen sizin baskilarin kalitesini daha da arttirir dusuncesindeyim
-
Yazıcıyı bırakmamın nedeni zaten baskı kalitesi idi. İlla bi tarafları çekiyor, yamuluyordu. Bir de ben direk ABS ile başladım, daha işi öğrenmeden en tepeden en zor yerden başlamış oldum.
Baskı süreleri de benim sabır sınırlarımın ötesinde. Ama sabretsem acele etmesem bunca zaman içinde bir sürü malzeme, teknik, makina deneyip anca bitirdiğim işleri, kaplumbağa misali, yavaş yavaş yapar bitirirmişim. Şimdi bir iki ufak parça var basmam gereken, artık işler tam bitince yeniden toplayıp basmaya çalışacağım.
Bir de benim en büyük sıkıntım makinanın dengesizliği / karasızlığı oldu. Bir gün tamam diyorum. Harika. Tablaya birşey sürmeden yapışıp harika yüzey kalitesi ile basıyor. Tamam herşeyi burada yaparım diyorum. Ertesi gün alıyor malzemeyi top edip bir köşede biriktiriyor. Baktım uzun vadede güvenemeyeceğim, döndüm cncye. Lazer olunca cnc olarak gayet güzel iş görüyor. Ama lazerler dandik. Gücü az, ömürleri de 10.000 saat diyorlar 1.000 saat kullanmadan gitti iki modül.
Ne de olsa bunlar oyuncak şeyler. Bu kadar paraya bu kadar oluyor. Ben de çok fazla şey bekliyorum bu oyuncaklardan...
-
Abi oncelikle makine amator. Yani Normalde hassasiyet hak getire.
Bende daha once Anet A6 diye akrilik govde bir makine daha vardi. O da son derece amatordu. Ona hic isinamadim. 2 baski yaptim. Sonra kosede 2 yil yatti. Sonra da sattim birine.
Bu makine ona nazaran cok daha iyi. Ama hala amator.
Ben ilk birkac parcayi bastiktan sonra anladim ki duzgun is yapmak icin makinenin muhendisligini biz yapacagiz.
Bir tornaci gonyesi alip makinenin butun vidalarini gevsetip her yonden 90 dereceleri ve hizalari duzgun duzgun olcerek herseyi yeniden sabitledim. Tabi hala amator seviye makine oldugundan 0.1 mm altinda bir hassasiyet beklememek lazim. Ben yine de psikopatliga vurup 0.05'e kadar gonyelemeyi tutturdugumu dusunuyorum :gk
Butun bu gonyelemelerden sonra geldik Z eksen kaymasina. Evet, mantiken vida mili tek yonde hareket ettigi icin backlash sorun olmamali. Aksi yonde hareket etse bile, bu sefer de Yatay eksenin, ekstruder'in vs agirliklari sayesinde vida milindeki bosluk tolere olmasi lazim. Ancak bende oyle olmuyordu. Kaliper ile onlarca olcum yaptim. Z ekseni hep ayni dogrultuda gittigi surece sorun yok. Ancak dogrultu degistirdigi anda 0.1 ile 0.4mm arasi olcu hatasi yapiyordu.
Sonra sebeplerini dusunmeye basladim. Bi kere Vida mili tam hizali degilse kasma yapacak ve bu durumda da yatay eksenin agirligi boslugu tolere edemeyebilecek. Bu durumda Yayli somun lazim.
Bunu yapsak bile, Z ekseni basitce Step motorun uzerine basiyor. Dolayisi ile vida mili sadece step motorun rulmanlari ile yataklaniyor. Ancak hemen hemen her step motorda, rulmanlarin arkasinda bir yayli pul bulunur. Yani step motor mili ileri geri yaylanabilir.
Bunlar hep amator makine dertleri. Normalde Profesyonel amacla yapilmis olsa bunlar yataklanirdi. Ama amator baski yapacak adam saksi 0.2mm alcak olmus yuksek olmus dert etmez.
Neyse, Baska bir proje icin aldigim yayli somunu taktim. Printer'da vida milini yataklayacak bir rulman blogu basip step motorun hemen ustunden ve en tepeden vida milini yatakladim. Yuku artik bu blok ustundeki F608 tip rulmanlar tartiyor. Step motora bir yuk binmiyor. Sadece vidayi ceviriyor. Yayli somun da kasma bile olsa yatay ekseni surekli asagi bastirdigi icin bosluk mosluk kalmadi. 19.8mm basiyorsam, model 19.8mm cikiyor.
Baski yuzeyi buyuk dertti. Cam kestirdim. Cam uzerine stick yapistirici surup modeli basiyorum. PLA'yi ayirmasi oldukca kolay oluyor. PET-G'yi ayirmak epey zor. Onu da islatiyorum. Islaninca stick yapistirici yavas yavas kendini saliyor. Sonra biraz zorlayinca cikiyor. Sonra cami da nemli bezle silince yapistirici da gidiyor. Baski yuzeyi her daim temiz ve sorunsuz oluyor boylece.
Gecen hafta, filament kasnaginin surtunmesinin de sorun oldugunu farkettim. Extruder motoru kasnagi cekmek icin esktra guc harciyor. Yeterince guclu, ama bazen filament bosta oluyor, bazen kasnagi asilmasi gerekiyor. Butun bu guc dalgalanmalari da baskiya yansiyordu. Bazen extruzyon fazla oluyor bazen az... Filament kasnagi icin de rulmanli bir yatak yaptim. Yag gibi kayiyor simdi.
Son olarak, kabaca toplam 10-29 saat baski'da bir defa yeniden bed leveling yapiyorum. Zira zamanla kayiyor. Artik yaylar mi saliyor bilmiyorum.
Su an baski kalitesi ve olcu hassasiyetlerinden son derece memnunum.
Sana pet-g ve pla kullanmani tavsiye ederim.
Mekanik acidan PLA cok daha saglam bence. Ayrica oldukca rijit. Fakat gunes isigina ve isiya pek gelmiyor.
Pet-g insanin kaldirabildigi isilar ve gunes isigina karsi son derece dayanikli. Pet-g kadar rijit degil, daha esnek.
Pla ile baski almak cok kolay ve temiz. Direk 3d print malzemesi.
Pet-g daha bi kirli malzeme. yapis yapis. nozzle'a filan yapisiyor. Ama nihayetinde daha omurlu ve dayanikli bir malzeme oluyor.
Pet-g'nin bir avantaji da cekmesi oldukca dusuk ve olculeri oldukca kararli. Teknik parca basmaya bu sebepten dolayi daha uygun.
Ben abs hic basmadim. Ancak hem toksik gaz saldigi soyleniyor ( evin icinde kullanmak durumundayim ) hem de daha once plastik fabrikasinda tasarimcilik yapmis birisi olarak en gicik oldugum sey malzemenin beklemedigin yerden cekmesi. Hic ugrasamam. 30 gram agir yaparim, 5mm kalin yaparim, Pet-g ile devam :gk
Pet-g ile sadece 2 - 3 parcada kalkma ve carpilma sorunu yasadim. Onda da hata bendeydi. Kis gunu acik pencerenin onunde basiyordu ve tabla isisi oldukca dusuktu. Su an baski sirasinda kapi pencere acmiyorum ve pet-g icin 70 derece tabla ile hic bir sorun olmuyor.