Teknelerde Aküler

[mehmet şasi]

Aküler

Yatlarda çeşitli tiplerde aküler kullanılır. Otomotiv sanayiinden bildiğimiz Starter aküler motor elektrik devresi için, stasyoner tabir edilen aküler ise teknedeki elektrikli cihazların beslenmesinde kullanılır.



   Ayrıca avantajlarından ötürü, pahalı da olsalar ,jel akülerin yatlarda kullanımına gittikçe daha fazla rastlanmaktadır. Fazla detaya girmeden yıllar içinde hem kurşun, hem jel akülerin yaşlandığını ve kapasitelerini kaybettiklerini söylememiz gerekir. Az kullanım ve yetersiz şarj nedeniyle akülerde sülfatlaşma denilen kimyasal olay neticesinde kapasite düşümü görülür ve bu olay akünün işe yaramaz hale gelmesiyle sonuçlanır.

Özellikle, kullanılmayan akülerin kendi kendilerine kapasite kaybına uğradıkları, yani boşaldıkları bilinmelidir. Bu nedenle teknelerde karadan elektrik alma olanağı varsa bir akü şarj cihazı veya güneş paneli ya da rüzgar jeneratörü bulundurmak faydalı olacaktır. Özellikle yelkenli teknelerin seyir sırasında kısa süreli çalıştırdıkları motorları ile aküleri yeteri kadar şarj etmek mümkün olmayabilir.

Teknelerde mümkün olduğunca asit akıtmayan türde kapaklara sahip, az bakım gerektiren aküler kullanılmalıdır.

Akü veya akü grubunun teknelerde derince yerleştirilmesi tekne dengesi bakımından faydalı da olsa, akülerin tekne su aldığında derhal ıslanarak devre dışı kalacakları ve bu nedenle örneğin sintine pompasının çalıştırılmasını olanaksız kılacak kadar sintine yakınına konmaması, mümkünse özel su geçirmez akü kutuları içinde muhafaza edilmeleri, kolay şarj edilebilmeleri açısından motora yakın yerleştirilmeleri ve şarj olmakta olan bir akünün aşırı yüklenme halinde çok patlayıcı gazlar çıkaracağı bilinerek, havalandırması olan bir bölmede bulunmaları gerekir.

Tipik bir tekne aküsünün etiketinde örneğin 12 V 100Ah ibaresini okuyabiliriz. Teorik olarak bu akü 100 saat süreyle, bir voltaj kaybına uğramadan yani 12 V gerilimle, 1 A akım üretecektir. 10 A akıma ihtiyaç olduğunda akümüz bunu 10 saat süreyle karşılayabilecektir. Ancak pratikte bu böyle gerçekleşmez. Özellikle yüksek akımlarda akünün iç direnci artar ve verebileceği akım azalır. İyi durumdaki bir akünün iki kutubu arasında ölçülecek voltaj 12,8 Volttur. Aküden akım çekimi gerilim 11,6 Volt değerine düştüğünde kesilmelidir, bundan sonra akünün kalıcı hasar görmesi olasıdır.

Starter aküler kısa süreli yüksek akım ihtiyacına karşılık verebilme amacıyla üretilmişlerdir. Daha ince fakat daha fazla sayıda olan plakaları daha yüksek bir yüzey alanı sağlar. Bu yüksek yüzey alanı elektrolite kısa sürede çok akım üretebilme olanağı sağlar. Akü zorlanırsa bu ince plakalar kolayca zarar görürler.

Stasyoner akülerde daha kalın ama daha az sayıda plaka vardır. Uzun süre akım sağlayabilirler, ancak örneğin bir marş motorunun döndürülmesi için gerekli yüksek amperajları veremezler. Deşarj olmaya starter akülerden daha fazla dayanıklıdırlar. Jelli aküler yoğun  elektrolitleri sayesinde akmadan her açıda kullanılabilirler. Kendi kendilerine deşarj olma problemleri yoktur. Ancak pahalıdırlar ve hızlı şarj sağlayan şarj cihazlarından zarar görebilirler.

[mehmet şasi]

Elektrik Bilançosu

Teknemizin yeterli akü kapasitesine sahip olup olmadığını anlamak için veya yeni akü alımında teknedeki yaşam alışkanlıklarımıza göre, bir Enerji bilançosu yapmamız ve bunun sonucunda uygun akü kapasitelerini belirlememiz gerekir.

Orta boyda bir tekne için bir örnek yapalım. Teknemizde bulunan, listesini yapacağımız tüm cihaz ve donanımların üzerlerinde kaç Watt gücünde oldukları yazılıdır. Teknemizin elektrik sistemi 12 V ise, bu değeri 12 V’a bölerek cihazlarımızın kaç Amper akım çektiklerini bulabiliriz. İkinci olarak bu cihazları seyir sırasında günde kaç saat kullanacağımızı tespit etmeliyiz. Bu iki değerin çarpımı o cihaz için günlük ihtiyacımızı belirleyecektir.

Tüketici
 Akım şiddeti
A Günlük Kullanım
(saat) Ampersaat
Kamara aydınlatma
(4 adet lamba ) 4 4 16
Seyir fenerleri 2 8 16
Otopilot 1,5 5 7,5
Buzluk 5 8 40
Telsiz 1 8 8
Radyo/teyp 1 8 8
Göstergeler 0,5 8 4
  Toplam
 99,5 Ah
 

 Bu durumda 100 Ah bir güç gerekmektedir. Akünüzden ancak %50, daha doğrusu gücünün % 35-40’ı kadar akım çekebileceğinizi düşündüğümüzde teknenin bir günlük ihtiyacı için belki iki adet 120 Ah, daha doğrusu 3 adet 100 Ah’lık akünüz olması şartır. Bu hesapta sadece elektrikli tüketiciler hesaba katılmıştır. Motor için motor üreticisinin teknik föylerinde belirtmiş olduğu güçte ayrı bir motor aküsü olmalıdır.

 

[osmanuysal]

Mehmet abi paylaşımların çok güzel , çok faydalı teşekkür ederiz abicim.

[mobilekaan]

Bence Marin jel akuler tekneler icin en uygun akulerdir yalpa bas kic salinimlardan etkilenmez kacak yapmaz zehirli gaz salinimi minimumdur  derin desarj ozellilleri vardir. Dolum bosalim omurleri "cycle" lari fazladir.Evet maliyeti lead acit akulere gore fazladir ve akilli sarj cihazlari gerekebilir. Yerli markalardan bu tip jel akuleri ureten mutlu aku var ben teknemde 2 adet kullaniyorum bakim gerektirmezler.