Gönderen Konu: Teknede Halatlar  (Okunma sayısı 4787 defa)

erdoğan kaptan

  • Ziyaretçi
Teknede Halatlar
« : Şubat 11, 2015, 08:30:07 ÖS »

Gemicilik işlerinde halatların kullanılması ilk deniz tarihinden başlar Eski denizciler bitki liflerini bir araya getirerek yaptıkları basit halatları çeşitli işlerde kullanmışlardır. Bu bakımdan halatların ilk maddesini bitki Lifleri oluşturmuştur.Denizde kullanılan halatlar yapılış yöntemi ve kullanılan malzeme yönünden başlıca üç kısma ayrılırlar:

 I. Bitkisel halatlar (fibre cordage),

 II. Sentetik halatlar (synthetic cordage),

 III. Çelik tel halatlar (wire rope).

 

Bitkisel Halatlar

 Denizciliğin İlk devirlerinde İnsanlar halat örmesini bilmedikleri için papirüs¹ veya hayvan kıllarından meydana getirdikleri bağlama vasıtalarını uç uça eklemek suretiyle halat yerine kullanmışlardır. 18. asrın sonlarında halat büküm makineleri kullanılarak, tonlarca yük taşıyan halatlar yapılmıştır. Bitkisel halatların tümü bir bitkinin yaprak, kök veya kabuklarındaki Iİf denen ipliksi maddenin sağa veya sola bükülmesiyle yapılırlar. Halatın kalınlığına göre liflerden 15-20 tanesi bir araya getirilerek flasa bükümü yapılır. Ayrıca üç veya dört kol bir arada bükülmek suretiyle halat oluşur.

 

 Halatlar normal olarak sağa bükülmek suretiyle yapılmışlardır. Böyle bir halata gözle bakıldığı zaman halat kolları sağa ve yukarıya doğru bir spiral çizecek bir görünüştedir.

 

Bir halata beden yüzeyinden bakıldığı zaman gözle dahi halat bükümü yönü anlaşılır. Halat ticaretinde sağa bükümlü halata (Z) bükümlü, sola bükümlü halata (S) bükümlü denir. Normal bir sağa bükümlü halat, yapısında elyaflar, flasaları oluşturmak üzere sağa doğru bükülmüşlerdir .flasa lar halat kollarını oluşturmak üzere sola doğru bükülmüşlerdir. Kollar halat bedenini oluşturmak üzere sağa doğru bükülmüşlerdir.

 

 

Bitkisel Halatların Cinsleri

Bitkisel halatlar, halatı meydana getiren bitkinin cinsine bağlı olarak ayrılırlar.

Kendir halat: Kendir bitkisinin liflerinden yapılır. Günümüzde kendir bitkisinden yapılan halatların kullanılma alanı oldukça daralmıştır.

Manila halat: Manila hayatı abaka denen bir bitkinin liflerinden yapılır. Yeni Manila halatının bünyesinde % 15 oranında yağ bulunur ve halatı nem ve sıcaklıktan korur.

Pamuk halat: Pamuktan yapılmış halattır. Denizde salvolarda kullanılır.

Keten halat: Ketenden yapılan halattır. Daha çok küçük teknelerde kandilisa ve ıskota halatı olarak kullanılır.

Sisal halat: Görünüşte Manila halatına benzer ve bunun % 80 gücüne sahiptir. Denizcilikte pek kullanılmaz.

Hasır halat: Hasır bitkisinden yapılır. Hafif ve yüzücü bir halattır

 

Sentetik Halatlar

Nylon ve Polyester gibi sentetik maddelerden elde edilen flasaların bükümüyle yapılan halatlardır. Bu maddelerden yapılan halatlar çok kullanışlıdır, fakat suda ıslanınca batarlar. Polipilen (poIypropylene) lifleri daha kabaca ve sudan hafif olduğundan batmaz. Bir sentetik halatın yapıldığı malzemeyi anlamak için yanma testi uygulanır. Naylondan yapılmış halat mavi bir alevle ağır ağır yanar. Polyester ise sarı alevle hızla yanar.

 

Sentetik elyaflı halatlar da yük altında uzarlar. Emniyetle yükleme şartları altında aynı nitelikte kalan uzama miktarı yaklaşık % 7 kadardır ve zor kalkınca halat eski durumuna döner.Sentetik halatlar az miktarda büzülürler fakat bunlarda şişme veya sertleşme görülmez. Halatın bedeni tarafından emilen su miktarı halatın üzerine yük bindiğinde dışarı atılır. Bu halatların volta edildiği yüzeyler düz ve pürüzsüz olmalıdır.

 

Böylelikle halatın ömrü çoğalır. Sentetik elyaflı halatlar zamanla renk değişikliği gösterirler fakat bu, halatın gücünü yitirdiğini göstermez.

 

Sentetik halatlar aynı burgatadaki Manila halatından 1,5-3 kat daha güçlüdür. halatın bu yüksek gücü, fazla yükte % 30'a kadar uzama kabiliyeti ve küfe karşı direncİ uzun ömürlü olmasının sebepleridir.

 

Aşağıda maddeler halinde belirtilen olayların oluşması önlenmezse, sentetik halatların ömrünü zamanla yitirdikleri görülecektir.

1- Aşırı yük vurulması veya birden bire yük bindirilmesi.

2- Yüzeysel yıpranma veya sert pürüzlü yüzey üzerinde aşınma.

3- Keskin ve sivri metal çıkınlılarda kesilme.

4- Yük altındaki makara dilleri üzerinde bükümlerin (Gamba) sebep olduğu kollar arasındaki dahili aşınma.

5 Kırılmadan dolayı kesilmeler.

6 Halatların dolaşması (Gamba alması) ve buruşması.

 

 

Sentetik elyaflı halatların aşınma noktasında iplikleştikleri görülürse, bu durum bitkisel halatlarda olduğu kadar önemli değildir. Ancak aynı özelliği gösteren Monofilament ve Polyrophylene halatlarda dikkat edilmelidir. Yağa bulaşmış ve kirlenmiş sentetik halatlar sabunlu su ile fırçalanarak yıkanmalıdır.

 

Halatların paslı ve pürtüklü yüzeylerle temas etmesi zararlıdır. Böyle çalışan bir Nylon halat, buz eriyene kadar ısıtılmalı ve bütün ıslak kısım kuruduktan sonra havalı bir yere kaldırılmalıdır. Buz kristalleri halat elyaflarını keserek zarar verirler. Polipilen halatlar, esas olarak Manila halatı ile aynı burgatada kullanılmalıdır.

 

Bir naylon halata kritik yük vurulacağı zaman emniyetle çalışıldığını kontrol için halatın bedenine 1 m boyunda bir İspavlo ortasında 25 cm boyunda ilmek yapılarak bağlanır. Halata binen zor ispavlonun gerilmesine sebep olursa, bindirilen en fazla güç sınırına gelindiği anlaşılır.

 

Üzerine yük bindirilen sentetik elyaflı halatlara bosa vurulacağı zaman, bosa olarak yine sentetik elyaflı bir halat kullanılmalıdır. Aynı amaç için aynı şartlarda kullanılan bir sentetik halat, Manila halatından beş kat uzun ömürlü olur.

 

 Çelik Tel Halatlar

Tel halatlar; maden filizlerinin çekilerek tel haline getirilmesi, tellerin bükülerek kollar yapılması ve kolların bir kaçının bükümü ile de bedenin oluşturulmasından meydana gelir. Tel halatın kuvveti, halatı meydana getiren madenin cinsine bağlıdır. Kullanıldığı yere göre tel halatların kollarını oluşturan tellerin altı adedi bir araya gelir. Bu şekilde oluşan kollardan yine altı tanesi bir arada bükülerek beden meydana çıkar. Halata esneklik kazandırmak İçin kolların ve bedenin ortasına fitil denen çelik tel veya kendir halat yerleştirilir. Fitilin ölçüsü, halatın kol ölçüsü kadar olur. Çelik tel halatlar da ''burgata'' ile ölçülür. Fakat bu ölçüm bir kumpasla ve mm cinsinden çaplarının alınmasıyla yapılır.

izci04

  • Kıdemli Üye
  • Çırak Rehber
  • *
  • İleti: 302
  • Ad Soyad: Ersin İzci
  • Bulunduğu İl: Yalova
  • Doğum Yılı: 1985
Ynt: Teknede Halatlar
« Yanıtla #1 : Şubat 11, 2015, 09:42:51 ÖS »
cinsini,türünü bilmiyorum ama şuan botumda kullandığım esnemeyen,döndüğü zaman kaskatı kesilen,garip şekiller alan halatlarımdan nefret ediyorum.
Ersin İzci
1985/Armutlu


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son İleti
1 Yanıt
6769 Gösterim
Son İleti Mart 13, 2012, 10:14:20 ÖÖ
Gönderen: celenoglu
2 Yanıt
11039 Gösterim
Son İleti Ekim 26, 2022, 01:11:14 ÖS
Gönderen: celenoglu
4 Yanıt
4308 Gösterim
Son İleti Mayıs 08, 2015, 01:33:02 ÖS
Gönderen: celenoglu
1 Yanıt
11045 Gösterim
Son İleti Ağustos 13, 2015, 06:24:11 ÖS
Gönderen: celenoglu
2 Yanıt
2818 Gösterim
Son İleti Haziran 13, 2016, 07:31:12 ÖÖ
Gönderen: SCALICA BOYA - Arda
3 Yanıt
3148 Gösterim
Son İleti Mayıs 31, 2017, 09:22:43 ÖS
Gönderen: Xxx
1 Yanıt
4605 Gösterim
Son İleti Ekim 02, 2017, 09:57:57 ÖS
Gönderen: servet
1 Yanıt
4305 Gösterim
Son İleti Temmuz 15, 2021, 12:18:26 ÖÖ
Gönderen: khbilen
3 Yanıt
714 Gösterim
Son İleti Aralık 09, 2023, 06:32:20 ÖÖ
Gönderen: celenoglu